Trong những năm gần đây, STEAM đang trở thành phương pháp giáo dục được nhiều trường học quan tâm, đặc biệt là ở độ tuổi mầm non, trẻ từ 3 – 6 tuổi là giai đoạn vàng để các bé phát triển toàn diện các giác quan. Giáo dục STEAM cho trẻ mầm non đem đến cho các bé sự trải nghiệm kiến thức cực kỳ lý thú thông qua các hoạt động thực hành nhóm. Các bé khi được học và tham gia vào các hoạt động STEAM sẽ trở nên tập trung, hăng hái và khơi gợi được sự sáng tạo của các bé.
Tại tiết học theo phương pháp STEAM cho trẻ mầm non tại lớp 5 tuổi của trường Mầm non 1-6, thành phố Cao Bằng, thay vì học qua lý thuyết thì trẻ được tiếp thu kiến thức bằng trải nghiệm trực quan, tham gia thực hành và tự tay tạo ra những sản phẩm cho cuộc sống hằng ngày. Cách học này sẽ kích thích trí tò mò, khơi gợi trí tưởng tượng, sự sáng tạo và hứng thú khám phá ở trẻ. Các giáo viên không chỉ đơn thuần là người giảng dạy, mà còn là người hỗ trợ trẻ về học tập các kỹ năng nhận biết.
STEAM là quá trình tích hợp kiến thức giữa các môn khoa học, kỹ thuật, công nghệ, nghệ thuật và toán học. Bắt đầu từ năm học 2019 – 2020, trường Mầm non 1 – 6 đã triển khai áp dụng mô hình “Ứng dụng giáo dục STEAM” trong chương trình giáo dục mầm non với mục tiêu nhằm tạo ra một môi trường giáo dục tốt nhất giúp cho trẻ phát triển toàn diện. Bước đầu triển khai, nhà trường đã huy động xã hội hóa kinh phí hỗ trợ việc xây dựng trang trí môi trường lớp học STEAM tại 15 nhóm lớp, phòng chức năng STEM, khu vực ngoài trời được trang bị hệ thống đồ dùng, đồ chơi phong phú, hiện đại với kinh phí đầu tư trên 100 triệu đồng. Bên cạnh đó, các giáo viên của trường còn tích cực tìm tòi, sáng tạo trong việc sưu tập các nguyên vật liệu tự nhiên và tái chế phục vụ cho việc xây dựng môi trường vận dụng cho trẻ trải nghiệm các dự án mà trẻ thực hiện, trong đó chú trọng tới việc hạn chế tối đa việc sử dụng mút xốp màu sắc lòe loẹt mà thay vào đó là sử dụng nguyên liệu tự nhiên như cành cây khô, quả khô, màu sắc sử dụng trang trí đơn giản, bắt mắt, tạo sự sang trọng và không nhiều màu. Môi trường bên ngoài lớp học được thiết kế các khu trải nghiệm đảm bảo thẩm mỹ giúp có không gian trải nghiệm, sáng tạo như tạo nên các khu trải nghiệm “Qua miền non nước”, khu trải nghiệm gốm, khu trải nghiệm nghệ thuật, xưởng mộc… Bên cạnh đó, nhà trường còn tổ chức cho giáo viên đi tham quan các mô hình học tập ứng dụng giáo dục STEAM tại thành phố Hà Nội; tổ chức tập huấn bồi dưỡng phương pháp giáo dục ứng dụng giáo dục STEAM cho 100% đội ngũ giáo viên nhà trường.
Năm học 2020 – 2021 việc ứng dụng phương pháp giáo dục STEAM tại trường Mầm non 1- 6 đã được triển khai nhân rộng tại các lớp. Để thực hiện có hiệu quả việc ứng dụng phương pháp STEAM, trường Mầm non 1-6 đã xây dựng nội dung giáo dục với các dự án cụ thể, gần gũi, thiết thực xuyên suốt các chủ đề trong năm học, thu hút trẻ say mê sáng tạo. Các dự án được xây dựng theo nguyên tắc đồng tâm, phát triển dần nội dung theo mức độ tư duy và kỹ năng của trẻ từng độ tuổi. Trong từng dự án, giáo viên đưa ra vấn đề để trẻ khám phá, tìm hiểu các nguyên lý khoa học đơn giản và hướng trẻ đến việc thiết kế, chế tạo ra một sản phẩm mới có tính ứng dụng trong cuộc sống. Những trải nghiệm thú vị, những thí nghiệm đặc biệt khiến trẻ vô cùng hứng thú, giúp các bé lĩnh hội tri thức và rèn luyện khả năng tư duy, sáng tạo, sự mạnh dạn, tự tin cũng như kỹ năng hoạt động nhóm… Sau các dự án, trẻ đã biết vận dụng các kiến thức đã học vào trong cuộc sống. Bà Trần Thị Kim Dung, Hiệu trưởng trường Mầm non 1-6, thành phố Cao Bằng cho biết: “Đối với phương pháp giáo dục STEAM đã mang lại hiệu quả tích cực đối với các cháu học sinh. Thay vì các phương pháp dạy học truyền thống thì STEAM mang lại cho các cháu học sinh nhiều điều bổ ích và lý thú. Bằng các dự án lồng ghép vào các chủ đề trong năm học thì các cháu học sinh đã có những trải nghiệm hết sức thú vị, giúp cho các cháu có thêm kiến thức, kỹ năng, kinh nghiệm để ứng dụng vào thực tiễn cuộc sống. Ví dụ như dự án làm khăn ấm phục vụ cho các bạn nhỏ khi thời tiết mùa đông, đấy là tính ứng dụng rất là cao. Bản thân các em bé tự trải nghiệm, tạo ra các sản phẩm, vì vậy, các em bé rất hứng khởi khi tham gia học STEAM. Trong thời gian sắp tới, nhà trường sẽ có sự chỉ đạo sát sao hơn để có nhiều cái hoạt động trải nghiệm dành cho các em bé ở lứa tuổi mầm non, để các em có thể tìm được nhiều niềm vui khi đến học tại trường”.
Có thể thấy, phương pháp giáo dục STEAM cho trẻ mầm non đang đem lại một hướng đi mới, khác với phương pháp giáo dục truyền thống. Trẻ được thỏa sức chơi, học và thể hiện những kỹ năng và ý tưởng sáng tạo của mình trong từng hoạt động cụ thể. Nhờ đó, trẻ sẽ hào hứng và khám phá với việc học nhiều hơn. Đây thực sự là mô hình giáo dục mới, thiết lập môi trường học tập thoải mái và năng động dành cho trẻ trong trường mầm non.
Diệu Linh – Đàm Kiều